Özel askeri şirket faaliyetlerinin küresel etkileri ve uluslararası hukuktaki yerlerinin incelenmesi

Abstract

Özel askeri şirketler günümüz savaş/çatışma alanlarında çokça görülen bir olgu olup, Soğuk Savaş sonrası dönemde orduların dağılması ve küresel özelleştirme dalgasıyla etkinliklerini arttırmışlardır. Bu yapılar dönemin savaş alanlarında yöneticiler tarafından; halkın baskısından kurtulmak, düşmana dolaylı baskı uygulamak veya üstünlüğünü kanıtlamak, toprak elde etmek, ekonomik olarak çıkar sağlamak ve daha birçok sebeplerle; altın, güç, toprak, yönetimden pay gibi bedeller ödenerek kullanılmışlardır. Bu kullanım sonucunda yönetimce elde edilen görece başarı kavramı ilerleyen zamanlarda paralı askerlik kavramının geliştirilerek kullanımına yol açmıştır. Paralı askerliğin, özel askeri şirketlerle beraber son dönemde çeşitli boyutlarıyla ön plana çıkması, bu kavramların anlaşılabilirliğinin önemini arttırmıştır. Bu noktada doğabilecek kavram kargaşasını gidermek, ulusal ve uluslararası hukukta nerede konumlandırılabileceğini tartışmak amacıyla bu çalışma yapılmıştır. Ayrıca özel askeri şirketler, yeni güvenlik anlayışı içerisinde devlet ve özel sektör tarafından kullanılan özel bir güç olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu gücün ortaya çıkış sebepleri, sınıflandırılması, gelişimini etkileyen faktörleri ve küresel ölçekte faaliyetlerini ele alan çalışmada, özel askeri şirketlerin kullanımında devletlerin sorumluluklarının yanı sıra, ulusal ve uluslararası hukuk alanındaki düzenlemeleri de incelenmiştir.

Private military companies are a common phenomenon in today's war areas, and have increased their effectiveness with the disintegration of the armies and the global privatization wave in the post-Cold War period. These structures were used by the administrators in the battlefields of the period to get rid of the oppression of the public, to exert indirect pressure on the enemy or to prove superiority, to obtain land, to gain economic interest and for many other reasons in in exchange for gold, power, land, management share, etc. The concept of relative success achieved by the management as a result of this use led to the development and use of the concept of mercenary in the future. The fact that mercenary has come to the fore with its various dimensions together with private military companies has increased the importance of understandability of these concepts. At this point, this study was carried out to eliminate the confusion that may arise and to discuss where it can be positioned in national and international law. In addition, private military companies emerge as a special power used by the states and private sector in the new security concept. In the study, which discuss the reasons of this power, its classification, the factors affecting its development and its activities on a global scale, the responsibilities of the states in the use of private military companies, as well as their regulations in the field of national and international law were also discussed.